Dit artikel is geschreven door Renske Bouwknegt. Heb je vragen of wil je reageren? Mail naar: renske@ideate.nl

Design Thinking zet de vraagstukken van nu in beweging
Vijf lessen uit de praktijk voor bestuurders en beleidsmakers

Design (denken) is ook in het publieke domein aan een opmars bezig. Dat is niet voor niets. De complexe uitdagingen van deze tijd, op het terrein van mobiliteit, energietransitie, of publieke gezondheid, vragen om nieuwe perspectieven, nieuwe vormen van samenwerking en vooral, werkende oplossingen. Toch blijft het vaak bij enthousiaste individuen die als designdenkers aan de slag willen met hun vraagstuk, en soms moeite hebben beleidsmakers en bestuurders te motiveren van de waarde.

Tijd dus, om inzicht te geven in wat de praktijk ons leert!

In 2015 heeft het ministerie van IenW, samen met gedragswetenschappers van de Hogeschool Utrecht en de designers van Ideate, een volledig nieuwe aanpak voor de preventie van verkeersongevallen onder oudere fietsers ontwikkeld. De interventie, het complete programma en de organisatievorm zijn allemaal ‘by design’ ontwikkeld. Met succes, het programma Doortrappen wordt inmiddels aangeboden in alle provincies en heeft al veel oudere fietsers bereikt en heeft het denken over verkeersveiligheid behoorlijk beïnvloed.

Vijf lessen uit de Doortrappen praktijk:

• Les 1: Als de oplossing niet werkt, verander het probleem!
  • Al jaren wisten we dat interventies voor veiliger fietsen niet het gewenste resultaat brachten. Door opnieuw – met hernieuwde nieuwsgierigheid, met behulp van creatieve onderzoekstechnieken en analyse door verschillende experts – het vraagstuk te bestuderen werd een radicaal ander perspectief op het vraagstuk gerealiseerd. Onderzoek de aannames en veronderstellingen.
• Les 2: De burger gaat voor in integraal denken en ‘ontschotten’.
  • Een fietser denkt niet aan veiligheid, maar aan frisse lucht, lichaamsbeweging, vitaal blijven of gezelligheid. Het perspectief van de burger is heel behulpzaam, wanneer we ‘domeinoverstijgend’ willen werken en nieuwe samenwerkingen willen aangaan.
• Les 3: Juist grote ambities vragen om klein beginnen: experimenteer!
  • Hoe hardnekkig het vraagstuk ook is, we geloven graag dat de volgende interventie, aanpak of programma DE oplossing zal zijn voor ons probleem. Bij voorkeur volgende week ook al succesvol geïmplementeerd. Doortrappen leerde ons dat ‘vertragen’ in het begin nodig is om vervolgens te excelleren.
• Les 4: Combineer disciplines.
  • De complexiteit van de opgave vraagt om een heel scala aan expertises. Een vast kernteam is van grote waarde, het aanschakelen van deskundigen evenzeer. Voor Doortrappen werkten we met gedragsexperts, organisatie-experts, deskundigen op het gebied van lokaal bestuur, communicatieadviseurs en merkdeskundigen.
• Les 5: Werk met waarden!
  
  • Wat is werkelijk belangrijk voor mensen? Wat bedoelt een bewoner met een leefbare wijk, een schone buurt of goed onderwijs? Het ‘waardenperspectief’ is nodig om te begrijpen waar de uitdagingen liggen. Voor veel mensen is oud worden niet iets dat ze wegstoppen, maar waar ze dagelijks mee worden geconfronteerd, waar ze veel met elkaar over spreken. Om ouderen te motiveren om over hun fietsveiligheid na te denken, is het effectief aan te haken op dit gesprek, daar waar ze het voeren, en samen met de partijen die daar al een rol in hebben.

Lees meer over het programma Doortrappen