De energietransitie. Een van de belangrijkste maatschappelijk vraagstukken. Gemeenten worstelen – en experimenteren – met wijkgerichte aanpakken. Maar hoe ontwerp je zo’n wijkgerichte aanpak? Hoe zorg je voor een balans tussen techniek, bewoners en gebiedskenmerken?
Om antwoordt te kunnen geven op deze vragen is in 2013 is de Green Deal Smart Energy Cities tot stand gekomen. De Topsectoren Energie en Creatieve industrie (middels ClickNL), Netbeheer Nederland, het Ministerie van Economische Zaken en vijf gemeenten sloegen de handen ineen.
Deze Green Deal onderzocht in 11 wijken hoe versnelde overgang naar slimmere- en duurzamere energievoorziening op wijkniveau mogelijk is. Nieuw is daarbij de expliciete aandacht voor sociale innovatie. Om bewoners – eigen woningbezitters en huurders – actief bij plannen te betrekken en te enthousiasmeren om maatregelen te nemen. Vanuit een goed begrip van wensen, dromen en belemmeringen.
In een tweede fase is met ondersteuning vanuit BZK in 6 gemeenten een vervolg aan de aanpak gegeven. De uitkomsten zijn in 2017 vertaald in de aanpak en het model Smart Energy Cities. Het model beschrijft een integrale aanpak van een sociaal-maatschappelijke route en een technische-economische route.
Desing thinking aanpak voor gedragsgerichte maatregelen en tools
Ideate heeft in de eerste fase gewerkt voor de gemeente Eindhoven in Strijp (S, T en R) en Eckart-Vaartbroek, Enschede (Bothoven) en voor Reimarkt in Enschede. In de tweede fase voor Den Bosch in de Buitenpepers. In alle projecten is gestart met een verkrijgen in dieper inzicht in de wijk: de bewoners, de sociale structuur, de relevante stakeholders en hun activiteiten en alle (gemeentelijke) programma’s die impact op de wijk hebben. In een verdiepingsslag zijn met behulp van context mapping interviews met bewoners gedaan. Deze zijn vertaald in persona’s, veelal naar gezinssamenstelling, levensfase, soort woning, ambitie en gezamenlijk besluitvorming voor investeringen in de woning. In meerdere projecten is de tool WoonConnect ingezet waarbij bewoners een digitale versie van hun woning krijgen aangeboden en hele serie mogelijke maatregelen en de uitkomsten daarvan (financieel, energetisch, CO2 reductie en cosmetisch). Customer journeys, stakeholder maps, opzet van wijkactiviteiten en communicatie strategie zijn onderdelen van de aanpak.
Gecombineerde aanpak voor verschillende stakeholders
Smart Energy Cities is uitgegroeid tot een praktisch model voor een wijkgerichte aanpak voor gemeenten, provincies en andere samenwerkingsverbanden. Juist de combinatie van techniek, bewoners en gebiedskenmerken, zoals woningtypologie, infrastructuur en mogelijke warmtebronnen, maakt deze aanpak waardevol en praktisch bruikbaar. Om de continuiteit te borgen is de aanpak ondergebracht bij Stroomversnelling die het als Wijkcompas verder ontwikkeld en inzet.
Bottom-up aan de slag met ontwikkelde aanpak
Vanuit de ervaringen met Smart Energy Cities en de daar ontwikkelde aanpak is Ideate nu betrokken bij wijkprojecten in Apeldoorn. Ook hier is samen met de gemeente, energiecooperatie deA, bewoners en WoonConnect een integrale aanpak ontwikkeld om echt samen met bewoners, bottom-up aan de slag te gaan.
Daarnaast neemt Ideate deel aan het expertteam Uptempo!, een project vanuit TKI Urban Energy en ClickNL om te onderzoeken hoe innovatieve proposities versneld naar toepassing kunnen worden gebracht bij woningcorporaties en (groepen) particulieren.
Meer weten? Neem contact op met Kate Spierings via kate@ideate.nl
