Gedragsonderzoek met ouders en gemeente
De Gemeente Breda is actief in het programma Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG), met als doel het verminderen van overgewicht onder jongeren. Samen met scholen en andere partners ontwikkelt de gemeente een reeks van activiteiten voor de leeftijdsgroep tussen 0 – 19 jaar. Eén van deze activiteiten is het bevorderen van het drinken van water in plaats van suikerhoudende dranken door kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar. De vraag was een interventie te ontwikkelen die een meetbaar effect heeft op de drankkeuze van kinderen en daarmee bijdraagt aan een afname van overgewicht en het voorkomen van obesitas. In concreto betekent dit hoe gezorgd kan worden dat kinderen meer water drinken in plaats van suikerhoudende dranken. De gemeente Breda heeft Hogeschool Utrecht Publab en Ideate gevraagd om binnen het JOGG project een interventie te ontwerpen, gericht op het stimuleren van water drinken onder kinderen van 0-4 jaar bij de doelgroep ‘lage SES en autochtoon’. Het project werd uitgevoerd in samenwerking met de gemeente Breda, GGD West-Brabant en Spadel (van de Spa dranken).
Design thinking aanpak met persuasief ontwerpen
Om dit te bereiken is gekozen voor een design thinking aanpak op basis van service design en persuasief ontwerpen, die ook succesvol wordt toegepast in o.a. de projecten Touchpoints en Doortrappen. Service design benadert het ontwerpen van een gedragsgerichte maatregel (interventie) vanuit een diep inzicht in doelgroep (kinderen) en hun sociale context (ouders, broers/zusters, opa/oma, crèche), alsmede de context van voeding- en drankkeuze. Persuasief ontwerpen rust op twee pijlers: het toepassen van overwegend bewuste beïnvloedingstrategieën en de toepassing van overwegend onbewuste beïnvloedingstrategieën. In het laatste geval is het ontwerp er bijvoorbeeld opgericht om gewenste routines en gewoontegedrag te bevorderen.
Begonnen is met een onderzoek naar de beste leeftijd om effectief gedrag van kinderen en ouders te beïnvloeden. Voor de groep zeer jonge kinderen, rond de 6 maanden, bestonden nog geen interventies. Deze leeftijd is geschikt omdat (veelal) een overgang van borst- of flesvoeding naar vaste voeding plaatsvindt. Dit is een natuurlijk moment om nieuw gedrag aan te leren. Via deskresearch en diepte-interviews met moeders, zorgprofessionals en voedingsexperts is verdiept inzicht ontstaan in eet- en drinkgewoonten. Daarbij zijn methoden als context mapping, customer journeys en de gedragslenzen gebruikt. In creatieve sessies zijn meerdere concepten ontworpen. Het meest kansrijke concept was de “Waterbox”.
Leefstijlinterventie in de vorm van een toolbox
De Waterbox bevat meerdere onderdelen die met name moeders helpen bij het op een verantwoorde manier kinderen water te laten drinken. In de box zitten o.a. een drinkbeker, slabbetje, verhalen van moeders en tip via de ‘waterwijzer’. De Waterbox wordt op het consultatiebureau aan moeders gegeven. Als extra ondersteuning is een Facebookgroep ‘Watermama’s’ opgericht om moeders ervaringen met elkaar te laten delen. Deze wordt door een speciaal opgeleide ‘watermoeder’ gemodereerd. Aan een pilotonderzoek met de Waterbox hebben 18 moeders meegedaan. Voor veel moeders was het een bevestiging dat water geven goed te doen is en qua voedingswaarde niet nadelig is. Dat nam onzekerheid weg. Het pilotonderzoek gaf aanleiding om het concept verder te ontwikkelen. Ouders zijn positief, de Waterbox is laagdrempelig en geeft nuttige tips over water drinken met hun kindje. Ook het consultatiebureau is enthousiast.
Meer weten? Neem contact op met Kai Köllen via kai@ideate.nl.
