Door heel Nederland worden al jaren fietstrainingen en valpreventiecursussen georganiseerd voor ouderen. Maar het aantal ernstige ongevallen onder fietsende ouderen blijft stijgen. Hoe kunnen we hen stimuleren om veiliger te fietsen? Doortrappen begon als een klein onderzoek naar fietsbeleving en veiligheid voor ouderen. Door pilots en iteratieve aanpassingen groeide het uit tot een landelijk programma. Inmiddels is Doortrappen omarmd door alle provincies en meer dan 260 gemeenten, en groeit de internationale interesse in deze aanpak.
Veiliger fietsen tot je 100e met Doortrappen
Ministerie van Infrastuctuur en Waterstaat
Ouderen langer op de fiets door lokale samenwerking
Het doel van Doortrappen is om ouderen in Nederland te helpen langer veilig te blijven fietsen. Dit doen we door fietsveiligheid onder de aandacht te brengen via vertrouwde netwerken zoals fietsenmakers, sportdocenten, fietsclubs en fysiotherapeuten.
Doortrappen stimuleert lokale samenwerkingen om in jouw eigen gemeente een aanpak op maat te organiseren, afgestemd op de specifieke behoeften van ouderen in verschillende gemeentes.
Aanpak
De ontwikkeling van Doortrappen bestond uit een aaneenschakeling van meerjarige projecten. Ideate werkt er sinds het begin in 2015 aan, is de grondlegger van het concept en helpt continu bij deze doorontwikkeling.
Fase 1: Onderzoek naar fietsveiligheid met ouderen
Onze aanpak begon met onderzoek naar de fietsbeleving en veiligheid van ouderen. We interviewden ouderen over waarom ze zo graag fietsen en wat veiligheid voor hen betekent. Wat bleek uit onderzoek? Fietsen roept een gevoel op van vrijheid, zelfstandigheid en plezier. Ook op latere leeftijd. Daarom focussen we niet op veiligheid, maar vitaliteit en sociale verbinding! Zo ontstond het Doortrappen concept.
Fase 2: Ontwikkelen van het Doortrappen programma
In kleine tests ontwikkelden we het Doortrappen concept verder door. Door een fietsuitje te organiseren, hulpmiddelen zoals gesprekskaarten bij de bridgeclub te testen of fietsinstructies voor of na een koffieochtend in je plaatselijke buurthuis te organiseren en reacties van ouderen te verzamelen. Vervolgens organiseerden we het Doortrappen programma in een aantal pilotgemeenten. Het bleek een groot succes!
Fase 3: een landelijke organisatie voor lokale samenwerking
Met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) en Twynstra Gudde ontwikkelden we Doortrappen door naar een landelijk programma. We ontwierpen de organisatiestructuur in co-creatiesessies met ambtenaren en stakeholders – van kwartiermakers bij provincies tot fietsenhandelaren. Samen bedachten we hoe Doortrappen lokaal georganiseerd wordt en wie welke taken uitvoert voor succesvolle opstart in een gemeente. Voor ondersteuning op landelijke schaal bedachten we handige tools en informatie vindbaar via doortrappen.nl.
Fase 4: Doortrappen aanjagen via provincies
Doortrappen helpt met provincies als aanjager nu zoveel mogelijk gemeenten om een ‘Doortrappengemeente’ te worden en ouderen te bereiken via lokale netwerken. Onze ervaring stelt ons in staat om het programma voortdurend te verbeteren en aan te passen aan lokale behoeften. Ideate is als kwartiermaker actief in Gelderland, en helpt nieuwe Doortrappen tools te ontwikkelen. Bezoek doortrappen.nl/gelderland voor een voorbeeld van hoe Doortrappen in de praktijk werkt en voor de huidige activiteitenkalender gericht op ouderen.
Dit deden we
- We deden onderzoek naar de behoeften van oudere fietsers en testten inzichten in pilots.
- We ontwikkelden persona’s van oudere fietsers, zoals ‘Carla’, die nog steeds gebruikt worden om het belang van Doortrappen te onderschrijven.
- We ontwikkelden praktische processen en tools om in meer dan 260 gemeenten een lokaal netwerk op te bouwen dat de oudere doelgroep bereikt.
- We werkten samen met provincies om gemeenten te ondersteunen bij de uitvoering van Doortrappen.
Bijzonder, want:
- Doortrappen legt de nadruk op sociale beïnvloeding door fietsveiligheid onder de aandacht te brengen via vertrouwde lokale netwerken.
- Het programma brengt professionals uit verschillende domeinen zoals verkeer, sport en welzijn samen, wat leidt tot betere samenwerking op lokaal, provinciaal en nationaal niveau.
- Doortrappen blijft zich ontwikkelen dankzij constante feedback en samenwerking met lokale netwerken en kwartiermakers.
Resultaat
Doortrappen heeft fietsveiligheid voor ouderen op de kaart gezet.
Gemeenten en provincies werken samen om ouderen te bereiken en concrete interventies te ontwikkelen die passen bij hun behoeften. Door deze samenwerking tussen verkeersveiligheid, sport en welzijn krijgen oudere fietsers toegang tot aanbod dat hen helpt langer veilig te fietsen. Dit leidt niet alleen tot meer aandacht voor fietsveiligheid, maar ook tot een sterkere samenwerking tussen.
